te Utrecht, de nieuwbouw uit 2001
Je vindt het prachtig of je vindt het verschrikkelijk:
iedereen heeft een mening over het nieuwe hoekpand van de
Kromme Nieuwegracht
en de
Drift.
Eigentijds is het door vormgeving en materiaalgebruik
afwijkend van de omgeving,
maar anderzijds toch aangepast qua maat en schaal.
Het is in ieder geval een bijzonder ontwerp.
De
andere hoek
van dit deel van de Drift is vóór de oorlog verbreed ten koste van een heel bijzonder huis.
Dat was pas het begin: een groot aantal straatwanden van de oude stad
zou nog moeten wijken voor het
verkeer.
In dat kader werd rond 1940 ook het heel kleine huisje
Kromme Nieuwegracht 2 gesloopt.
Sindsdien was er een storend gat in twee straatwanden, net niet groot genoeg om er een auto op te parkeren.
Alle pogingen om hier het stadsbeeld te herstellen mislukten:
niemand kon hiervoor een rendabel bouwplan van de grond krijgen.
Tot architect Hans Sluijmer er zijn tanden in zette.
In de hoogte van de twee
bouwlagen
van de buurpanden werden er hier vier ingepast.
De gebruikelijke terminologie eindigt op dit niveau:
wat daar boven komt is niet als twee
zolders
te omschrijven.
Is het nog een bouwlaag met een
dakopbouw?
Misschien is er sinds Rietveld het
Schröderhuis
ontwierp niet meer zo fundamenteel nagedacht over de essentie van het wonen.
Zoals een zelfbouwer een caravan of een kleine zeilboot bedenkt,
zo is hier een woonmachine bedacht, waarin alles wat echt
nodig is zo ongeveer bovenop elkaar gestapeld is,
opgehangen aan een schijf voor het vertikale transport.
Bij het ontwerp is uitgegaan van de genoemde paar vierkante meters.
Pas later bleek dat de zegwijze 'alle zegen komt van boven' in dit geval niet opging:
de ontdekking van de
'
werfkelders'
(in feite
straatkelders)
bleek een slok op een borrel.
Het uiteindelijke woonoppervlak werd hierdoor zo ongeveer verdubbeld.
Bovendien kreeg het huis er een eeuwenoude dimensie bij.
Heel apart, voor dit monument van de toekomst.
Ondanks weerstand bij velen leert een analyse van de omgeving waarom dit huis hier past.
Op diverse hoeken is de afgelopen eeuwen een behoorlijke schaalvergroting toegepast in -
voor die tijd - eigentijdse vormen en materialen. Vaak met een accent, zoals een hoektorentje.
Hoe schokkend dat tijdens de bouw ook leek, wij zijn er nu aan gewend en soms zelfs aan gehecht geraakt.
Ook het 'blikken huisje' heeft een hoekfunctie en laat dat zien. Het laat ook zien uit welke tijd het is,
maar zonder in de hoogte en al helemaal niet in de breedte te willen domineren.
Daardoor blijft de rol die het sterk afwijkende materiaal,
staal
en
glas,
hier speelt bescheiden.
Tekst: Jean Penders, 05-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
